დავალება სავლესთვის

ივანე მერაბიშვილი

თუ ვინმეს ჰგონია, რომ უმუშევრობა, განადგურებული ჯადაცვის, განათლების სიტემა და ა.შ. ჩვენთან - ცუდი მენეჯმენტის შედეგია, და გამოსავალი კარგი მენეჯერია - ჩემი აზრით, ძალიან ღრმა გაუგებრობაში იმყოფება. ის, რასაც აკეთებდა ივანე მერაბიშვილი აქამდე - რეპრესიული აპარატით 'ბრძოლა' ქვეყნის წინაშე მდგარ პრობლემებთან, ციხეების გავსება რეკორდულ მაჩვენებლებამდე, შიშის და ტერორის დამკვიდრება, ყველაზე მაღალი რანგის ყველაზე მძიმე დამნაშავეებზე ხელის დაფარება - არის იმ პოლიტიკის უმთავრესი ნაწილი, მეტიც - როგორც პრეზიდენტი იტყოდა,’ ხერხემალი’, რომელსაც არსებული ნეოლიბერალური ხელისუფლება განახორციელებს. ეს პოლიტიკა 'ნულოვან ტოლერანტობას' უცხადებს წვრილმან დანაშაულს, მაგ. მრავალშვილიან მამას რამოდენიმე წლით ციხეში გამოამწყვდევს 2 კილო ალუმინის მოპარვისთვის, და არაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ იგი იძულებული არ გახდეს დამშეული შვილების გამოსაკვებად უკანასკნელ გზას მიმართოს - იქურდოს. ეს პოლიტიკა მარიხუანას მოწევისათვის ციხეში ალპობს და სახლ-კარს აყიდვინებს ადამიანს, და არაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ თვითრეალიზაციის შეუძლებლობით გამოწვეული დათრგუნულობისა და სტრესების გამო იმ ახალგაზრდებმა, ვინც საზღვარგარეთ გაღწევა ვერ მოახერხეს, გამოსავალი ნარკოტიკებში არ ეძებონ.

რაულ იუსუპოვი

ის ანტიადამიანური პოლიტიკა, რასაც ხელისუფლება ახორციელებს დღემდე, შეუძლებელია მეტ-ნაკლებად დემოკრატიულ ქვეყანაში, და შესაძლებელია მხოლოდ იქ,  სადაც მედია კონტროლდება, მშრომელთა უფლებები ფეხქვეშაა გათელილი, სტუდენტობა - შემოსავლის წყაროდ და სისტემის მომავალ რობოტებად განიხილება, შედეგად კი ბანკების და დეველოპერული-სამშენებლო ფირმების, ჯანდაცვის-ფარმაცევტული-სადაზღვევო-სამშენებლო ერთობლივი 'ბიზნესის' ხელმძღვანელები - ათასობით ადამიანის მოტყუებით, ჯანმრთელობის განადგურებით და ქონების წართმევით საარაკოდ მდიდრდებიან,  ერთი მუჭა ელიტის წარმომადგენლები - სოფლის მეურნეობისა და ინდუსტრიის შეგნებული და მიზანმიმართული განადაგურების და მისი იმპორტით ჩანაცვლების ხარჯზე აგროვებენ მილიონებს, სახელისუფლებო ელიტა საკუთარი თავისთვის  მაღალი ხელფასებისა და უფრო მაღალი პრემიების დანიშვნით - კორუფციის ლეგალიზებით აგროვებს ქონებას, და ა.შ.

და ამ ვითარების შესანარჩუნებლად საჭიროა რეპრესიული აპარატი, რომელიც ტერორით ალაგმავს პროტესტს, რომელიც ქუჩაში გასვლამდე - გვირგვლიანს, ვაზაგაშვილს,  ჟვანიას, იუსუპოვს, 7 ნოემბრის და 26 მაისის დარბევებს  და ა.შ. გაახსენებს თითოეულ ადამიანს.

და ამ - რეჟიმისათვის ყველაზე საპასუხისმგებლო ფუნქციას დღემდე ასრულებდა ივანე მერაბიშვილი.

დღეს მას დაევალა ამ რეჟიმის დიამეტრალურად საპირისპირო პოლიტიკა განახორციელოს, პოლიტიკა, რომელიც შეუძლებელია ადამიანთა შორის სოლიდარობის, სოფლის მეურნეობისა და ინდუსტიის განვითარების, ცოდნაზე დაფუძნებული ეკონომიკის, პროგრესული საგადასახადო პოლიტიკის, პრინციპულად სხვაგვარი საგარეო ურთიერთობების, ადამიანის უფლებათა დაცვის, თავისუფალი მედია-სივრცის  - მოკლედ, იმ ყველაფრის გარეშე, რის გასანადგურებლადაც დღემდე იბრძოდა მერაბიშვილი დანარჩენ ხელისუფლებასთან მეტად, მაგრამ - უფრო მეტი თავგამოდებით.

მოკლედ, სავლეს დაევალა გადაიქცეს პავლედ.

სავლემ ჩვეული თავმდაბლობით მიიღო დავალება, და როგორც ჩანს, უკვე ბეჯითად შეუდგა შინაგან ტრანსფორმაციას. ხალხი გაოცებამ, ზოგი - აღფრთოვანებამაც კი მოიცვა...

მაგრამ ასეთი გარდაქმნები შეკვეთით არ ხდება. იმის შიშს, რომ ძალაუფლებას დაკარგავს, შეუძლია ადამიანი უფრო ვერაგი, მზაკვარი და ულმობელი გახადოს, მაგრამ არ შეუძლია შინაგანად გარდაქმნას იგი. ამოცანა, რომელიც ჩვენ წინაშე დგას, არაა ‘მორიგი ამოცანა’, მით უმეტეს, ‘უკეთ გასაკეთებელი საქმე’. ეს უპირველეს ყოვლისა, პრინციპულად სხვაგვარი აზროვნებაა, რომელიც ადმინისტრაციული დირექტივებით ვერასოდეს მიიღწევა. დღეს ქართული საზოგადოების ამოცანაა არა სახელების და გვარების - მათ შორის, სააკაშვილის შეცვლა - ივანიშვილით (რომელმაც თავის წვლილი შეიტანა ‘მერაბიშვილის მითოსის’ დამკვიდრებაში), არამედ - პოლიტიკური ლოგიკის რადიკალური განახლება, პოზიტიური ალტერნატივის შექმნა, პრინციპულად სხვა კურსით სვლა.

26 მაისის დარბევა

მაგრამ, როგორც პოლ ვალერი იტყოდა, მითი არის ის, რაც კარგად დაკვირვებისას - თოვლივით დნება. და ვინც კარგად აკვირდება სიტუაციას, მან იცის - ხელისუფლების ეს ნაბიჯი მის მიერ ბოლო 10 წლის განმავლობაში დამკვიდრებულ სტილს სრულად შეესაბამება, და ძალზე უკვირს, რატომ მიიღეს იგი სიურპრიზად. ახსოვს ათობით სხვა მოხსნა თუ დანიშვნა. და ამის შედეგებსაც ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ხედავს. დაკვირვებულ ადამიანს მხოლოდ გულწრფელი თანაგრძნობის გამოხატვა შემუძლია მათ მიმართ, ვინც წამით მაინც დაიჯერა, რომ რაიმე პრინციპულად ახალი მოხდა, რომ ხელისუფლებას რაიმე სხვა მიზეზი ან მიზანი ამოძრავებს, ვიდრე აქამდე ამოძრავებდა - ძალაუფლების - და მასთან დაკავშირებულ ყველა სიკეთეთა შენარჩუნება - ნებისმიერ ფასად.

გონების ტოტალური სიჩლუნგე - განათლების წინააღმდეგ

Must Carry - Must Offer პრინიპის საწინააღმდეგოდ პარლამენის წევრმა, ნუგზარ წიკლაურმა დღეს ძალზე საინტერესო არგუმენტი მოიყვნა: მისთვის სრულიად გასაგებია, რატომ არ სურთ საკაბელოებს ყველა ტელეკომპანიის ჩართვა. "ჩემთვის რომ ეთხოვა ვინმეს, მარქსის "კაპიტალი" დაბეჭდეო, არ დავბეჭდავდი", – განაცხადა წიკლაურმა და აღნიშნა, რომ სრულიად გასაგებია საკაბელოებს, ყველა ტელევიზიის ჩართვა რომ არ სურთ’.

ეს კაცი - 'ხალხის რჩეული',  ბ-ნი ნუგზარი - თავის დროზე თსუ-ს გამომცემლობის ხელმძღვანელი თუ სტამბის გამგე თუ რაღაც ეგეთი ყოფილა. ალბათ გასაგებია ჩვენი განათლების სისტემაში სიბნელის მიზეზი.

თუ რომელიმე ცივილიზებულ ქვეყანაში უნივერსიტეტის გამომცემლობის ხელმძღვანელი ჯორზე შეჯდებოდა - გინდა თუ არა, მარქსს არ დავბეჭდავო - კარიერის ბოსტანში გაგრძელება მოუწევდა. 

იმიტომ რომ იქ - ამ ცივილიზებულ სამყაროში - შეუძლებელია მოძებნოთ საღად მოაზროვნე ადამიანი, რომელიც უნივერსიტეტის სასწავლო პროგრამებიდან, სულ მცირე, რამოდენიმე ფაკულტეტზე მაინც, მარქსის ამოღებას შესაძლებლად მიიჩნევს. მარქსი შეიძლება არ გიყვარდეს, გძულდეს, მის ხსენებაზე მუწუკები გაყრიდეს, ღმერთი გძულდეს იმის გამო, რომ მარქსის გაჩენა დაუშვა, მაგრამ - რაკიღა გაჩნდა - შეუძლებელია გვერდი აუარო პოლიტიკის, ეკონომიკის, ფილოსოფიის, ანთროპოლოგიის, სოციოლოგიის შესწავლისას. არ არსებობს უნივერსიტეტი ცივილიზებულ სამყაროში სადაც მსგავსი რამ შესაძლებელია! 

შეუძლებელია ფილოსოფიის შესწავლა მარქსის დიალექტიკის გარეშე! ამის ცოდნის გარეშე დღეს ფილოსოფოსი არ არსებობს! შეიძლება დაუპირსპირდე მას, არ მოგწონდეს, მაგრამ ამისთვის უნდა იცოდე. როგორც მაგ. კარლ პოპერი, რომელიც თავად მარქსისტი იყო, მაგრამ შემდეგ დაუპირსპირდა. 

მარქსი დურკჰეიმთან და მაქს ვებერთან ერთად თანამედროვე სოციოლოგიის ფუძემდებლად ითვლება. ოღონდ ამათგან ყველაზე ‘ბებერი’ და პირველია! აი რას ამბობს ისაია ბერლინი, სხვათა შორის, ჩვენებური საბაზრო ფუნდამენტალისტ-ნეოლიბერალების საყვარელი ავტორი: ‘მარქსი უნდა მივიჩნიოთ თანამედროვე სოციოლოგიის ‘ჭეშმარიტ მამად’, რამდენადაც ვინმეს შეიძლება ამ ტიტულზე პრეტენზია გააჩნდეს’ (Isaiah Berlin: Marx may be regarded as the "true father" of modern sociology, "in so far as anyone can claim the title). 

ეკონომიკაზე აღრაფერს ვამბობ! აბა იკითხონ ამ ‘ხალხის რჩეულებმა’, მათ კუმირებს - ჰაიეკს, ფრიდმანს და ა.შ. უნივერსიტეტებში უბეჭდავდნენ მარქსს თუ არა? წაკითხული ჰქონდათ თუ არა? როგორ უნდა დავასკვნა, მარქსი ცუდია თუ კარგი, თუ წიგნი არ დამიბეჭდეს და არ ვისწავლე? 

ამათი ლოგიკა გასაგებია: ნუგზარმა იცის რომ ცუდია. რაღა საჭიროა სწავლა, უნდა ვენდოთ სიტყვაზე! 

ჩემი აზრით, რეალური მიზეზი ერთადერთია - საკმარისია გაიგო მარქსი - ან საერთოდ რაიმე მართლა გაიგო - გათავისუფლდე პიარისა და პროპაგანდის გავლენისაგან,  რომ საფუძვლიანად და სამუდამოდ მიხვდები, რა იდიოტიზმთან  გაქვს საქმე. ეს კი ბუნებრივია არ აწყობთ. 

განსაკუთრებით -  ძვირფასო სტუდენტებო, ვისაც დღეს ცდილობენ ტვინი გამოგირეცხონ: ეს ტენდენცია უკვე აღარაა სასაცილო. ესაა უკიდურესად საშიში და ანტისაზოგადოებრივია ბრძოლა თქვენი განათლების წინააღმდეგ! როგორი იქნება თქვენი განათლება გამოწვევებითა და სირთულეებით აღსავსე თანამედროვე მსოფლიოში, თითოეული ჩვენგანის ძალისმხევას და პოტენციალის რეალიზებას რომ ითხოვს? როგორიც ნუგზარს უნდა, თუ როგორც თავად ისურვებდით?